ՅԵ­ՏԸՆՏ­ՐԱ­ԿԱՆ ԻՐԱԴ­ՐՈՒ­ԹԻՒՆԸ ՀԱ­ՅԱՍ­ՏԱ­ՆՈՒՄ.- ՇԱ­ՀԵՐ, ՊԱՏ­ՃԱՌ­ՆԵՐ, ԹՈՅԼ ԵՒ ՈՒ­ԺԵՂ ՕՂԱԿ­ՆԵՐ

  ԱՐ­ՏԱԿ ԲԵԳ­ԼԱՐ­ԵԱՆ

Հ.Հ. նա­խա­գա­հա­կան ընտ­րու­թիւն­նե­րի պաշ­տօ­նա­կան ար­դիւնք­նե­րը ան­նա­խա­դէպ էին այն առու­մով, որ ընդ­դի­մա­դիր մէկ թեկ­նա­ծու առա­ջին փու­լի ըն­թաց­քում ստա­ցել է շուրջ 37 տո­կոս աջակ­ցու­թիւն` փաս­տօ­րէն դառ­նա­լով լուրջ գոր­ծօն թէ՛ ընդ­դի­մա­դիր դաշ­տի ամ­րապնդ­ման հա­մար, թէ՛ ընդ­հան­րա­պէս Հ.Հ. քա­ղա­քա­կան աս­պա­րէ­զում (այդ թւում` ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թեան ուղ­ղու­թեամբ): Րաֆ­ֆի Յով­հան­նէս­եա­նի նմա­նա­տիպ ար­դիւն­քը ութ ամիս առաջ տե­ղի ու­նե­ցած խորհր­դա­րա­նա­կան ընտ­րու­թիւն­նե­րում “Ժա­ռան­գու­թիւն“ կու­սակ­ցու­թեան հա­ւա­քած շուրջ եօթ ան­գամ քիչ ձայ­նե­րի պատ­կե­րին պայ­մա­նա­ւոր­ուած է հե­տեւ­եալ հան­գա­մանք­նե­րով.-

* Ընդ­դի­մա­դիր ընտ­րա­զանգ­ուա­ծի քիչ թէ շատ հա­մակ­րան­քը վա­յե­լող եր­կու հիմ­նա­կան գոր­ծիչ­նե­րի (Լե­ւոն Տէր Պետ­րոս­եան եւ Գա­գիկ Ծա­ռուկ­եան) փաս­տա­ցի բա­ցա­կա­յու­թեամբ ընտ­րու­թիւն­նե­րին: Այս եր­կու գոր­ծիչ­նե­րը ինչ-ինչ պատ­ճառ­նե­րով հրա­ժար­ուե­ցին մաս­նակ­ցել ընտ­րու­թիւն­նե­րին` դաշ­տը թող­նե­լով աւե­լի քիչ ընտ­րա­զանգ­ուած ու­նե­ցող գոր­ծիչ­նե­րին, ին­չի ար­դիւն­քում նրանց ընտ­րող­նե­րը, որոնք հիմ­նա­կա­նում ընդ­դի­մա­դիր հա­կում ու­նէ­ին, ստիպ­ուած էին ընտ­րել գոր­ծող թեկ­նա­ծու­նե­րից մէ­կին:

* Րաֆ­ֆի Յով­հան­նէս­եա­նի բա­ւա­կա­նին յա­ջող ու ժո­ղովր­դի հա­մար ըն­կա­լե­լի քա­րո­զար­շա­ւով:

Րաֆ­ֆի Յով­հան­նէս­եա­նը իր` հո­րի­զո­նա­կան ղե­կա­վա­րի կեր­պա­րով գրա­ւեց շա­տե­րի հա­մակ­րան­քը, քա­նի որ նրանց հետ խօ­սում էր որ­պէս հա­ւա­սա­րը հա­ւա­սա­րի, ցոյց էր տա­լիս, որ մտա­հոգ է նրանց հո­գե­րով, ինչ­պէս նա­եւ հա­սա­րա­կու­թեան ամե­նա­գոր­ծուն­եայ զանգ­ուած­նե­րի հետ կապ էր հաս­տա­տել դի­մա­տետ­րի (facebook) մի­ջո­ցով, եւ նրա խում­բը գործ­նա­կա­նօ­րէն աշ­խա­տում էր դի­մա­տետր­եան քա­րոզ­չու­թեան ուղ­ղու­թեամբ, ին­չը ապա­հո­վեց յատ­կա­պէս գոր­ծուն­եայ երի­տա­սարդ­նե­րի մի ստուար հատ­ուա­ծի հա­մակ­րան­քը:

* Սերժ Սարգս­եա­նի խմբա­կի որոշ մար­տա­վա­րա­կան սխալ­նե­րով եւ քա­րո­զար­շա­ւի ըն­թաց­քում թոյլ տրուած PR սայ­թա­քում­նե­րով: Քա­րո­զար­շա­ւի նախ­նա­կան շրջա­նում տպա­ւո­րու­թիւն էր ստեղծ­ւում, որ իշ­խա­նու­թիւն­նե­րի հա­մար Րաֆ­ֆի Յով­հան­նէս­եա­նը նա­խընտ­րե­լի թեկ­նա­ծու է, քա­նի որ, նախ, ոչ վաղ անց­եա­լում նրա կու­սակ­ցու­թիւնը թոյլ ար­դիւնք­ներ էր ցոյց տուել խորհր­դա­րա­նա­կան ընտ­րու­թիւն­նե­րի ժա­մա­նակ, միւս կող­մից Հրանդ Բագ­րատ­եա­նի հետ մի­ա­սին ապա­հո­վում էր ընտ­րու­թիւն­նե­րի ցան­կա­լի մրցակ­ցակա­նու­թիւնը: Աւե­լին, երբ Հրանդ Բագ­րատ­եա­նը իր թեկ­նա­ծու­թիւնը դրեց եւ հա­ւակ­նում էր ամ­րապն­դել առն­ուազն Հ.Ա.Կ.-ի ընտ­րա­զանգ­ուա­ծը, իշ­խա­նու­թիւն­նե­րի հա­մար Րաֆ­ֆի Յով­հան­նէս­եա­նը լծակ էր նուա­զեց­նե­լու Բագ­րատ­եա­նի ար­դիւնք­նե­րը: Այ­սինքն, քա­րոզ­չա­կան մի­ջոց­նե­րով պայ­քա­րե­լով հիմ­նա­կա­նում Բագ­րատ­եա­նի դէմ` Սերժ Սարգս­եա­նի ընտ­րա­կան խում­բը նպաս­տեց Յով­հան­նէս­եա­նի ու­ժե­ղա­նա­լուն, որ­պէս ընդ­դի­մա­դիր թեկ­նա­ծու: Ար­դիւն­քում նոյ­նիսկ Բագ­րատ­եա­նի կա­րո­ղա­կան ընտ­րող­նե­րը գնա­ցին Յով­հանն­սէս­եա­նի կող­մը: Այ­սինքն, Սարգս­եա­նի ընտ­րա­կան խում­բը պէտք է աշ­խա­տեր Րաֆ­ֆի Յով­հան­նէս­եա­նի եւ Բագ­րատ­եա­նի մի­ջեւ որոշ հա­ւա­սա­րակշ­ռու­թիւն պահ­պա­նել` Յով­հան­նէս­եա­նին թոյլ տա­լով որոշ չա­փով առաջ անց­նե­լու Բագ­րատ­եա­նից, քա­նի որ այս վեր­ջի­նը աւե­լի ար­մա­տա­կան ղե­կա­վար է, քան Յով­հան­նէս­եա­նը: Քա­րո­զար­շա­ւում կա­տար­ուած միւս սխալն էլ այն էր, որ Սարգս­եա­նի նախ­նա­կան բարձր վար­կա­նի­շը (68 տո­կոս Յուն­ուա­րի դրու­թեամբ) Սերժ Սարգս­եա­նի որոշ սայ­թա­քում­նե­րի (“էդ­պէս էք մտա­ծում, որ խի­ա­րը թարս ա բուս­նում“, “էկել ես մեր տօ­նը փչաց­նում ես, որ ի՞նչ անես“, “ինչ­քան ու­զեք, խփենք“ եւ այլն) պատ­ճա­ռով նրա վար­կա­նի­շը նուա­զեց 58 տո­կո­սի, որից շա­հեց ընդ­դի­մու­թեան հիմ­նա­կան թեկ­նա­ծուն: Այս սայ­թա­քում­նե­րը կա­րող են բա­ցատր­ուել Սարգս­եա­նի եւ իր ընտ­րա­կան մե­քե­նա­յի հանգս­տու­թեամբ, որ ընդգծ­ուած մրցա­կից չկայ, ինչ­պէս նա­եւ վեր­ջին շրջա­նում իշ­խա­նու­թիւն­նե­րը կա­րո­ղա­ցել էին բա­ւա­կա­նին բարձր օրի­նա­ւո­րու­թիւն ապա­հո­վել, որը, սա­կայն, հիմ­նա­կա­նում նշուած սայ­թա­քում­նե­րի եւ ընդ­դի­մու­թեան կող­մից դրանց օգ­տա­գործ­ման պատ­ճա­ռով զգալի­օ­րէն նուա­զեց:

ՅՈՎՀԱՆՆԷՍԵԱՆԻ

ԳՈՐԾՈՂՈՒԹԻՒՆՆԵՐԻ ՀԻՄՔԵՐԸ

Յով­հան­նէս­եա­նի ներ­կայ հա­կազ­դե­ցու­թիւնը պայ­մա­նա­ւոր­ուած է հե­տե­ւալ հան­գա­մանք­նե­րով.-

* Ընդ­դի­մու­թեան թեկ­նած­ուի հա­մար շատ բարձր ցու­ցա­նիշ (շուրջ 37 տո­կոս): Այս ցու­ցա­նի­շը քա­ղա­քա­ցի­նե­րի` ընտ­րու­թիւն­նե­րի նկատ­մամբ անվս­տա­հու­թեան պատ­կե­րին թոյլ է տա­լիս Յով­հան­նէս­եա­նին վի­ճար­կե­լու Սերժ Սարգս­եա­նի վե­րընտր­ուե­լու հան­գա­ման­քը: Հան­րա­հա­ւա­քա­յին ճա­նա­պար­հը ընտ­րե­լով` նա յոյս ու­նի եթէ ոչ հաս­նել իշ­խա­նա­փո­խու­թեան, ապա քո­նէ ար­դա­րաց­նել իրեն ընտ­րած քա­ղա­քա­ցի­նե­րի յոյ­սե­րը` որ­պէս ընդ­դի­մա­դիր թեկ­նա­ծու:

* Քու­է­ար­կու­թեան ըն­թաց­քում տեղ գտած խախ­տում­նե­րի ու կեղ­ծիք­նե­րի առ­կա­յու­թիւնը կամ առն­ուազն դրանց մա­սին ոչ քիչ ծա­նու­ցում­նե­րը ու խօ­սակ­ցու­թիւն­նե­րը: Ըստ այդ խօ­սակ­ցու­թիւն­նե­րի եւ որոշ փաս­տե­րի` ընտ­րու­թիւն­նե­րի ժա­մա­նակ կրկին օգ­տա­գործ­ուել է ընտ­րա­կա­շառ­քի լծա­կը, ինչ­պէս նա­եւ տե­ղի են ու­նե­ցել մի շարք այլ ար­տա-ընտ­րա­տե­ղա­մա­սա­յին եւ աւե­լի քիչ նե­րընտ­րա­տե­ղա­մա­սա­յին խախ­տում­ներ: Այդ խախ­տում­նե­րը, որոնց հիմ­նա­կան մա­սը ընդ­դի­մու­թեան հա­մար գրե­թէ անհ­նար է իրա­ւա­բա­նօ­րէն ապա­ցու­ցել, սա­կայն քա­ղա­քա­ցի­նե­րը գի­տեն կամ առն­ուազն հա­ւա­տում են դրանց գո­յու­թեա­նը, թոյլ են տա­լիս Յով­հան­նէս­եա­նին վի­ճար­կել ար­դիւնք­նե­րը եւ պնդել, որ ինքն է ընտր­ուել: Իրա­կա­նում ոչ ոք չի կա­րող ասել, թէ որ­քան խախ­տում է կա­տար­ուել եւ եթէ նոյ­նիսկ ձայ­ներ են գո­ղաց­ուել Յով­հան­նէս­եա­նից, ապա դրանք որ­քան են եղել: Յով­հան­նէս­եա­նի այդ պնդու­մը ուղ­ղա­կի հռե­տո­րա­կան նպա­տակ է հե­տապն­դում` իր շուր­ջը հա­ւա­քե­լու ընտ­րու­թիւն­նե­րին հա­ւատ չըն­ծա­յող քա­ղա­քա­ցի­նե­րին:

* Ընդ­դի­մու­թեան ղե­կա­վա­րի դիր­քի հա­մար պայ­քար: Յով­հան­նէս­եա­նի այս ար­դիւն­քը լուրջ հնա­րա­ւո­րու­թիւն է նրա հա­մար դառ­նա­լու ընդ­դի­մու­թեան ան­վի­ճար­կե­լի ղե­կա­վա­րը, ին­չը վեր­ջին տա­րի­նե­րին բա­ցա­կա­յում էր Հ.Հ. քա­ղա­քա­կան դաշ­տում` Լե­ւոն Տէր-Պետ­րոս­եա­նի վար­կա­նի­շի անկ­ման եւ Գա­գիկ Ծա­ռուկ­եա­նի կէս-ընդ­դի­մա­դիր կեր­պա­րի վե­րել­քի կա­ցու­թեան: Երբ այդ եր­կու գոր­ծիչ­նե­րը հրա­ժար­ուե­ցին մաս­նակ­ցել նա­խա­գա­հա­կան ընտ­րու­թիւն­նե­րին, եւ Յով­հան­նէս­եանն էլ կէս միլի­ո­նից աւել ձայն հա­ւա­քեց (մօտ հա­ւա­սար Բար­գա­ւաճ Հա­յաս­տա­նի հա­ւա­քած ձայ­նե­րին ու Լե­ւոն Տէր-Պետ­րոս­եա­նի պաշ­տօ­նա­կան ձայ­նե­րի կրկնակի­ից աւե­լին), դա նրա հա­մար հնա­րա­ւո­րու­թիւն ստեղ­ծեց լրաց­նե­լու ընդ­դի­մու­թեան ղե­կա­վա­րի բաց դիր­քը, ին­չը, բնա­կա­նա­բար, անհ­նար է կա­տա­րել առանց զանգ­ուա­ծա­յին բո­ղո­քի շար­ժում­նե­րի, քա­նի որ ընտ­րող­նե­րի մի ստուար հատ­ուած դա է ցան­կա­նում: Ին­չե­ւի­ցէ, այդ դիր­քին հաս­նե­լու հա­մար Յով­հան­նէս­եա­նին պէտք կը գան նա­եւ ընդ­դի­մա­դիր գոր­ծիչ­նե­րի ու կու­սակ­ցու­թիւն­նե­րի պաշ­տօ­նա­կան աջակ­ցու­թիւնը: Հրանդ Բագ­րատ­եա­նի, Նի­կոլ Փա­շին­եա­նի, Հ.Յ.Դաշ­նակ­ցու­թեան եւ մի շարք ոչ այդ­քան ազ­դե­ցիկ գոր­ծիչ­նե­րի ու կա­ռոյց­նե­րի յայ­տա­րա­րութ­իւն­նե­րը Յով­հան­նէս­եա­նին աջակ­ցե­լու մա­սին, ինչ­պէս նա­եւ Լե­ւոն Տէր-Պետ­րոս­եա­նի կող­մից Յով­հան­նէս­եա­նի շարժ­մա­նը մի­ա­նա­լու հնա­րա­ւո­րու­թեան չբա­ցառ­ման եւ Բար­գա­ւաճ Հա­յաս­տա­նի գոր­ծօն լռու­թեան հան­գա­մանք­նե­րը լուրջ հնա­րա­ւո­րու­թիւն են ստեղ­ծում ընդ­դի­մա­դիր դաշ­տի ամ­րապնդ­ման հա­մար:

ՅՈՎ­ՀԱՆ­ՆԷՍ­ԵԱ­ՆԻ “ԹՈՅԼ ՕՂԱ­ԿԸ“

Որոշ ան­կախ եւ կախ­եալ որո­շիչ­ներ ձե­ւա­ւո­րում են Յով­հան­նէս­եա­նի “թոյլ օղա­կը“: Դրան­ցից են`

* Անվս­տա­հու­թիւն կամ առն­ուազն զգու­շա­ւո­րու­թիւն ընդ­հան­րա­պէս ընդ­դի­մա­դիր թեկ­նա­ծու­նե­րի եւ այս պա­րա­գա­յում մաս­նա­ւո­րա­պէս Յով­հան­նէս­եա­նի նկատ­մամբ: Ար­թուր Պաղ­տա­սար­եա­նի եւ մաս­նակի­օ­րէն Գա­գիկ Ծա­ռուկ­եա­նի դէպ­քե­րը, երբ ընդ­դի­մա­դիր ընտ­րա­զանգ­ուա­ծը նրան­ցից ակն­կա­լում էր իշ­խա­նու­թիւն­նե­րի հա­կակշ­ռի ձե­ւա­ւո­րում ու տե­սաւ կա՛մ հա­կա­ռա­կը, կա՛մ զգու­շա­ւոր չէ­զո­քու­թիւն, ինչ­պէս նա­եւ Սերժ Սարգս­եա­նի` այ­լե­ւայլ ընդ­դի­մա­դիր գոր­ծիչ­նե­րի իր կող­մը ձգե­լու մար­տա­վա­րու­թիւնը ընտ­րող­նե­րի մօտ առա­ջաց­րել են անվս­տա­հու­թիւն/զգու­շա­ւո­րու­թիւն նոր ծա­գող ընդ­դի­մա­դիր առաջ­նորդ­նե­րի նկատ­մամբ: Ակն­յայտ է, որ այդ զգու­շա­ւո­րու­թիւնն այլ պատ­ճառ­ներ էլ ու­նի, որոնք, սա­կայն, կը քննարկ­ուեն ստո­րեւ: Այդ անվս­տա­հու­թիւնը տե­սա­նե­լի է ոչ միայն շար­քա­յին ընտ­րող­նե­րի, այլ նա­եւ որոշ ընդ­դի­մա­դիր գոր­ծիչ­նե­րի ու կա­ռոյց­նե­րի մօտ, ին­չը, բնա­կա­նա­բար, խան­գա­րում է ընդ­դի­մու­թեան ամ­րապնդ­մա­նը: Հե­տե­ւա­բար, եթէ Յվհան­նէս­եա­նը ցան­կա­նում է հաս­նել աւե­լի մեծ ամ­րապն­դու­մի, ապա կա­րիք ու­նի վճռա­կան եւ մի­ան­շա­նակ լի­նե­լու իր դիր­քում:

* Յով­հան­նէս­եա­նի գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րի աղո­տու­թիւն եւ հա­կա­սա­կա­նու­թիւն: Տպա­ւո­րու­թիւն է ստեղծ­ւում, որ Յով­հան­նէս­եա­նի եւ իր ընտ­րա­կան խմբա­կի հա­մար 37 տո­կոս ար­դիւն­քը անակն­կալ էր, եւ նրանք պատ­րաստ չէ­ին յե­տընտ­րա­կան այս­պի­սի իրա­վի­ճա­կի: Դրա մա­սին են խօ­սում առա­ջին ժա­մե­րի հռե­տո­րա­բա­նու­թեան փո­փո­խու­թիւնը, ինչ­պէս նա­եւ Յով­հան­նէս­եա­նի որոշ յայ­տա­րա­րութ­իւն­նե­րու եւ գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րի ընդգծ­ուած հա­կա­սա­կա­նու­թիւնը: Վառ օրի­նակ­նե­րից մէ­կը նրա այն յայ­տա­րա­րու­թիւնն է, որ ժո­ղո­վուրդն առա­ջին ան­գամ յաղ­թել է, իսկ մէկ օր անց այդ պնդման ժխտու­մը: Կամ գի­շե­րը Ազա­տու­թիւն հրա­պա­րա­կում անց­կաց­նե­լու յայ­տա­րա­րու­թիւնը եւ դրա չկա­տա­րու­մը: Ար­դիւնք­նե­րի յան­կար­ծա­կիու­թեան պնդման օգ­տին խօ­սում է նա­եւ այն հան­գա­ման­քը, որ առայ­սօր Յով­հան­նէս­եա­նը յստակ ու գործ­նա­կան ելոյթ­նե­րով հան­դէս չի եկել, այլ հիմ­նա­կա­նում աչ­քի է ըն­կել սրտա­ռուչ պնդում­նե­րով: Աւե­լին, նա առա­ջին ան­գամ Փետր­ուար 24-ին հան­դէս եկաւ պատ­րաստ­ուած ելոյ­թով, ին­չը յու­շում է, որ գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րի պլան ու ռազ­մա­վա­րութ­իւն չկար շարժ­ման սկզբում: Մէկ այլ թոյլ մար­տա­վա­րա­կան քայլ կա­րող է հա­մար­ուել նրա` Սարգս­եա­նի հետ հան­դի­պու­մը, քա­նի որ բա­ցի այն բա­նից, որ նա պա­հան­ջել էր, որ Սարգ­սեա­նը այ­ցե­լի “Ազա­տու­թիւն“ հրա­պա­րակ, սա­կայն փո­խա­րէ­նը ին­քը գնաց նա­խա­գա­հա­կան, այլ նա­եւ չսպա­սեց իր նշա­նա­կած ժամ­կէ­տի աւար­տին Սարգս­եա­նի հետ բա­նակ­ցե­լու հա­մար: Այդ զի­ջում­նե­րը ցոյց տուե­ցին, որ Յով­հան­նէս­եա­նը վճռա­կան չէ իր պա­հանջ­նե­րի ու վերջ­նագ­րե­րի հար­ցում: Աւե­լին, երբ հան­դի­պու­մը անց­կաց­ուեց փակ ձե­ւա­չա­փով, դա եւս թու­լաց­րեց Յով­հան­նէս­եա­նի դիր­քե­րը, քա­նի որ այդ հան­գա­ման­քը նրան անվս­տա­հու­թեամբ վե­րա­բե­րուող­նե­րի հա­մար եւս մէկ կաս­կա­ծի հիմք կա­րող է դառ­նալ: Հե­տե­ւա­բար, Յով­հան­նէս­եա­նը կա­րիք ու­նի աւե­լի վճռա­կան, հե­տե­ւո­ղա­կան ու գործ­նա­կան առաջ­նորդ լի­նե­լու, որոնք չեն հա­կա­սում նրա բա­րի կեր­պա­րին:

* Յով­հան­նէս­եա­նի ոչ ու­ժեղ ճար­տա­սա­նա­կան հմտու­թիւն­ներ: Յատ­կա­պէս յե­տընտ­րա­կան հան­րա­հա­ւաք­նե­րի ժա­մա­նակ ակն­յայտ դար­ձաւ, որ նա, որ­պէս բե­մա­հար­թա­կից ելոյթ ու­նե­ցող հռե­տոր, չի փայ­լում իր հմտու­թիւն­նե­րով` ի տար­բե­րու­թիւն, օրի­նակ, Տէր-Պետ­րոս­եա­նի: Սա­կայն նա­եւ այդ թոյլ օղա­կը լրաց­նե­լու նպա­տա­կով նա հա­ճոյ­քով կի­սում է բե­մա­հար­թա­կը խայ­տաբ­ղէտ գոր­ծիչ­նե­րի հետ` այն եւս դարձ­նե­լով հնա­րա­ւո­րինս մատ­չե­լի եւ հո­րի­զո­նա­կան: Միւս կող­մից պէտք է զգոյշ լի­նել, որ­պէս­զի բե­մա­հար­թա­կի այդ հո­րի­զո­նա­կա­նու­թիւնը չդառ­նայ թու­լու­թիւն, ինչ­պէս եղաւ Հախ­վեր­տե­նի դէպ­քում` թոյլ չտա­լով ան­կան­խա­տե­սե­լի վի­ճա­կում գտնուող մարդ­կանց ելոյթ ու­նե­նալ:

ՅՈՎՀԱՆՆԷՍԵԱՆԻ “ՈՒԺԵՂ ՕՂԱԿԸ“

Նրա ու­ժեղ կող­մե­րից կա­րող են հա­մար­ուել հե­տեւ­եալ գոր­ծօն­նե­րը`

* Ընտ­րու­թիւն­նե­րի պաշ­տօ­նա­կան ար­դիւնք­ներ: Բա­ցի այն բա­նից, որ նա ընտ­րու­թիւն­նե­րի ժա­մա­նակ ստա­ցել է բա­ւա­կա­նին ներ­կա­յա­ցուց­չա­կան տո­կոս, միւս ընդ­դի­մա­դիր թեկ­նա­ծու­նե­րի ցած տո­կոս­նե­րը եւս դար­ձան լուրջ առա­ւե­լու­թիւն Յով­հան­նէս­եա­նի հա­մար, քան­զի այլ մրցա­կից առաջ­նորդ­նե­րի բա­ցա­կա­յու­թիւնը բարձ­րաց­նում է նրա շուրջ ընդ­դի­մու­թեան ամ­րապնդ­ման հնա­րա­ւո­րու­թիւն­նե­րը: Ար­դիւն­քում ար­դէն մի շարք ազ­դե­ցիկ գոր­ծիչ­ներ ու կա­ռոյց­ներ մի­ա­ցել են շարժ­մա­նը, իսկ ոմանք էլ չեն բա­ցա­ռել դրա հնա­րա­ւո­րու­թիւնը:

* Հո­րի­զո­նա­կան ու հա­մա­գոր­ծակ­ցա­յին առաջ­նոր­դի կեր­պար: Մինչ այժմ ընդ­դի­մու­թեան առաջ­նորդ­նե­րը աւե­լի շատ աչ­քի են ըն­կել ուղ­ղա­հայ­եաց առաջ­նոր­դի վար­քով, ին­չը թէ­եւ որոշ դէպ­քե­րում ապա­հո­վում էր ընդգծ­ուած քա­րիզ­ման, այն­ուա­մե­նայ­նիւ, շատ դէպ­քե­րում էլ վա­նում էր միւս ու­ժե­րին հա­մա­գոր­ծակ­ցե­լու նրանց հետ: Բա­ցի դրա­նից, ներ­կա­յումս կրթուած զանգ­ուած­նե­րը նա­խընտ­րում են հո­րի­զո­նա­կան ու բաց առաջ­նորդ­նե­րի, իսկ Յով­հան­նէս­եա­նի շարժ­ման հիմ­նա­կան կո­րի­զը բաղ­կա­ցած է հէնց այդ ընտ­րա­զանգ­ուա­ծի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րից: Ար­դիւն­քում նկա­տում ենք, որ Յով­հան­նէս­եա­նը պատ­րաստ է հար­թա­կը եւ շարժ­ման ղե­կա­վա­րու­թիւնը կի­սել նա­եւ այլ ազ­դե­ցիկ գոր­ծիչ­նե­րի ու կա­ռոյց­նե­րի հետ: Սա ես մէկ դրա­կան գոր­ծօն է, որը կա­րող է ապա­հո­վել ընդ­դի­մու­թեան ջլատ ու­ժե­րի ամ­րապնդ­ման:

* Քա­ղա­քաց­ի­ա­կան շար­ժում­նե­րի հա­մակ­րանք ու դրանց բնո­րոշ ռազ­մա­վա­րու­թիւն: Վեր­ջին տա­րի­նե­րին հա­սա­րա­կու­թեան մէջ աճել են քա­ղա­քաց­ի­ա­կան շար­ժում­նե­րի դերն ու կշի­ռը, որոնց գոր­ծու­նէ­ու­թիւն­նե­րում առանց­քա­յին դե­րա­կա­տա­րում ու­նեն նա­եւ “Ժա­ռան­գու­թիւն“ կու­սակ­ցու­թեան որոշ գոր­ծիչ­ներ: Վե­րոնշ­եալ հան­գա­ման­քը եւ Րաֆ­ֆի Յով­հան­նէս­եա­նի քա­ղա­քաց­ի­ա­կան կեր­պա­րը ապա­հո­վե­ցին քա­ղա­քաց­ի­ա­կան շար­ժում­նե­րի հա­մակ­րան­քը նրա նկատ­մամբ: Այդ աջա­կից խմբե­րի ու­նե­ցած կշի­ռը հա­սա­րա­կու­թեան մէջ ներ­կա­յումս դար­ձել է նա­եւ Յով­հան­նէս­եա­նի սե­փա­կա­նու­թիւնը: Աւե­լին, նրա շարժ­ման մէջ նկատ­ւում են քա­ղա­քաց­ի­ա­կան պայ­քա­րի ռազ­մա­վա­րու­թեան տար­րեր, այն է` ցան­ցա­յին պայ­քար, որը նո­րոյթ է հայ­կա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թեան մէջ: Ինչ­պէս տե­սանք վեր­ջին օրե­րին, նա փոր­ձում է շար­ժու­մը ապա­կեդ­րո­նաց­նել Երե­ւա­նից` տա­նե­լով նա­եւ այլ քա­ղաք­ներ: Այս ոճը թոյլ կը տայ նրան բազ­մա­կող­մա­նի ճնշում ապա­հո­վել իշ­խա­նու­թիւն­նե­րի վրայ, ինչ­պէս նա­եւ դժուա­րաց­նել շարժ­ման մա­րու­մը այլևայլ մի­ջոց­նե­րով:

* Յով­հան­նէս­եա­նը նոր առաջ­նորդ է եւ դեռ չի հասց­րել հա­սա­րա­կու­թեան որոշ հատ­ուած­նե­րի մօտ հա­կակ­րանք ձե­ւա­ւո­րել: Մինչ այժմ հայ­կա­կան քա­ղա­քա­կան դաշ­տը պտտւում էր երեք նա­խա­գահ­նե­րի եռան­կիւ­նի շուր­ջը, որոնց հան­դէպ այս կամ այն չա­փով ձե­ւա­ւոր­ուած հա­կակ­րանք կար, իսկ ահա Յով­հան­նէս­եա­նը յե­տընտ­րա­կան փու­լում դուրս բե­րեց հայ­կա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թիւնը այդ եռան­կիւ­նուց եւ այդ երեք գոր­ծիչ­նե­րից էլ յոգ­նած զանգ­ուած­նե­րին կա­րո­ղա­ցաւ գրա­ւել դէ­պի իր կող­մը, քա­նի որ ի տար­բե­րու­թիւն նրանց` Յով­հան­նէս­եա­նը հա­կակ­րան­քի ար­ժա­նա­ցող անց­եալ չու­նի:

ՍԱՐԳՍԵԱՆԻ “ԹՈՅԼ ՕՂԱԿԸ“

Սարգս­եա­նի հիմ­նա­կան թոյլ կող­մե­րը այս գոր­ծըն­թաց­նե­րում հե­տե­ւալ­ներն են.-

* Ընտ­րող­նե­րի մօտ գո­յու­թիւն ու­նե­ցող անվս­տա­հու­թիւն ընտ­րա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րի նկատ­մամբ: Այդ անվս­տա­հու­թիւնը, ան­կախ առար­կա­յական  թէ են­թա­կա­յա­կան պատ­ճառ­նե­րից, ստի­պում է ընտ­րող­նե­րին հա­ւատ չըն­ծա­յել պաշ­տօ­նա­կան ար­դիւնք­նե­րին‘ այն վի­ճար­կե­լու զա­նա­զան ու­ղի­ներ փնտռե­լով: Այդ անվս­տա­հու­թեան դրսե­ւո­րում­նե­րից մէկն էլ ընդ­դի­մա­դիր դաշ­տի կամ առն­ուազն ոչ իշ­խա­նա­կան երեք հիմ­նա­կան խա­ղա­ցող­նե­րի (Հ.Ա.Կ., Բար­գա­ւաճ Հա­յաս­տան, Հ.Յ.Դաշ­նակ­ցու­թիւն) կող­մից ընտ­րու­թիւն­նե­րի փաս­տա­ցի պոյ­քոթն էր:

* Ընտ­րու­թիւն­նե­րի ժա­մա­նակ տեղ գտած ընտ­րա­խախ­տում­ներ եւ դրանց մա­սին խօ­սակ­ցու­թիւն­ներ: Թէ­եւ Սերժ Սարգս­եա­նը խոս­տա­ցել էր ան­նա­խա­դէպ ընտ­րու­թիւն­ներ անց­կաց­նել, որ­տեղ խախ­տում­ներ տեղ չեն գտնի, սա­կայն նե­րընտ­րա­տե­ղա­մա­սա­յին ու ար­տա­ընտ­րա­տե­ղա­մա­սա­յին խախ­տում­նե­րի մա­սին ծա­նու­ցում­նե­րը քիչ չէ­ին: Յատ­կա­պէս ընտ­րա­կա­շառ­քի կի­րառ­ման մա­սին խօ­սակ­ցու­թիւն­նե­րը ու փաս­տե­րը նախ­կի­նի պէս ջրի երես էին դուրս գա­լիս: Այս իրա­վի­ճա­կին Սարգս­եա­նի բա­ցա­սա­կան կող­մը ոչ միայն այն է, որ չի կան­խել նմա­նա­տիպ խախ­տում­նե­րը` ան­կախ դրանց աղ­բիւր­նե­րից, այլ նա­եւ տե­ղի ու­նե­ցած խախ­տում­նե­րի պա­տաս­խա­նա­տու­ներն օրէն­քով նա­խա­տես­ուած պա­տիժ­նե­րը չեն ստա­ցել, ին­չը աւե­լի է խո­րաց­րել ընտ­րող­նե­րի անվս­տա­հու­թիւնն ու հի­աս­թա­փու­թիւնը: Նրա կող­մից պէտք է բա­ցառ­ուէր կամ առն­ուազն պատժ­ուէր յատ­կա­պէս թա­ղա­յին հե­ղի­նա­կու­թիւն­նե­րի եւ օլի­կարխ­նե­րի կո­պիտ մի­ջամ­տութ­իւն­նե­րը ընտ­րա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րին, քա­նի որ ընտ­րող­նե­րի աչ­քե­րում դրանք խախ­տում­նե­րի հիմ­նա­կան աղբ­իւր­նե­րից են: Դրա­նով Սարգս­եա­նը կը բարձ­րաց­նէր իր հե­ղի­նա­կու­թիւնը` ցոյց տա­լով, որ այդ խախ­տում­նե­րի նա­խա­ձեռ­նո­ղը ին­քը չի եղել, այլ աւե­լի ցածր օղակ­նե­րը:

* Քա­րո­զար­շա­ւի ըն­թաց­քում կա­տար­ուած մի շարք սայ­թա­քում­ներ: Վե­րե­ւում քննարկ­ուած այդ սայ­թա­քում­նե­րի պատ­ճա­ռով յատ­կա­պէս ըն­կե­րա­յին ցան­ցե­րի օգ­տա­տե­րե­րի շրջա­նում Սարգս­եա­նը լայ­նօ­րէն քա­րոզ­ւում/դի­տարկ­ւում էր որ­պէս “ծաղ­րա­ծու“ եւ քա­ղա­քա­ցի­նե­րին ծաղ­րող նա­խա­գահ: Այս հան­գա­ման­քը ազ­դեց նրա վար­կա­նի­շի վրայ յատ­կա­պէս գոր­ծուն­եայ քա­ղա­քա­ցի­նե­րի մի ստուար հատ­ուա­ծի մօտ խո­րաց­նե­լով նրա հան­դէպ հի­աս­թա­փու­թիւնը:

ՍԱՐԳՍԵԱՆԻ “ՈՒԺԵՂ ՕՂԱԿԸ“

Հե­տեւ­եալ գոր­ծօն­նե­րը կա­րող են հա­մար­ուել որ­պէս Սարգս­եա­նի ու­ժեղ կող­մեր.-

* Թեք­նի­քա­կան առու­մով ընտ­րու­թիւն­նե­րի աւե­լի գրա­գէտ ու հան­գիստ կազ­մա­կեր­պում: Ինչ­պէս վեր­ջին խորհր­դա­րա­նա­կան ընտ­րու­թիւն­նե­րը, նա­խա­գա­հա­կա­նը եւս կազ­մա­կերպ­ուել էր թեք­նի­քա­կան առու­մով աւե­լի գրա­գէտ ու հան­գիստ` առանց նե­րընտ­րա­տե­ղա­մա­սա­յին ար­տա­ռոց եւ բռնու­թիւն­նե­րի զանգ­ուա­ծա­յին դէպ­քե­րի:… Այս ամէ­նը Սարգս­եա­նին հնա­րա­ւո­րու­թիւն են տա­լիս պնդե­լու, որ ընտ­րու­թիւն­նե­րը լաւ կազ­մա­կերպ­ուած էին:

* Յատ­կա­պէս մի­ջազ­գա­յին դի­տորդ­նե­րի դրա­կան կար­ծիք եւ մի­ջազ­գա­յին շնոր­հա­ւո­րանք­ներ յաղ­թա­նա­կի կա­պակ­ցու­թեամբ: Փաս­տօ­րէն, այդ մի­ջոց­նե­րով յատ­կա­պէս Արեւ­մուտ­քը ցոյց տուեց, որ Սարգս­եա­նը կա­տա­րել է իր առ­ջեւ ստանձ­նած պար­տա­ւո­րութ­իւն­նե­րը ընտ­րու­թիւն­նե­րի լաւ կազ­մա­կերպ­ման առու­մով: Դի­տորդ­նե­րի կար­ծիք­նե­րի եւ շնոր­հա­ւո­րանք­նե­րի շնոր­հիւ նա ձեռք բե­րեց լայն ար­տա­քին օրի­նա­ւո­րու­թիւնը, որը, բնա­կա­նա­բար, որոշ չա­փով ազ­դում է նա­եւ ներ­քին օրի­նա­ւո­րու­թեան վրայ: Աւե­լին, դրանք բա­ցա­ռե­ցին մի­ջազ­գա­յին որե­ւէ ու­ժի սա­տա­րու­մը Յով­հան­նէս­եա­նի շարժ­մա­նը:

* Ընդ­դի­մա­դիր կամ առն­ուազն ոչ իշ­խա­նա­կան դաշ­տում պատ­րաս­տի խա­ղա­քար­տի առ­կա­յու­թիւն: Քա­նի որ ընտ­րու­թիւն­նե­րի ժա­մա­նակ Բար­գա­ւաճ Հա­յաս­տա­նը չէր սա­տա­րել Սարգս­եա­նին, հե­տե­ւա­բար, նրա ընտ­րա­զանգ­ուա­ծը մնա­ցել է օդում, որը դե­ռեւս կա­րող է ձե­ւա­կան ոճով օգ­տա­գործ­ուել օրի­նա­կա­նու­թեան նոր պա­շար ապա­հո­վե­լու հա­մար: Այ­սինքն` Բար­գա­ւաճ Հա­յաս­տա­նը կա­րող է նոր կա­ռա­վա­րու­թիւ­նում տեղ գտնել, որը թէ­եւ օրի­նա­կան առու­մով կը բարձ­րաց­նի Սարգս­եա­նի ներ­քին օրի­նա­կա­նու­թիւնը, սա­կայն դրա ազ­դե­ցու­թիւնը անհ­նար կը լի­նի հաշ­ուել, քան­զի յայտ­նի չէ, թէ ներ­կա­յումս Բար­գա­ւաճ Հա­յաս­տա­նի ընտ­րա­զանգ­ուա­ծի քա­նի տո­կոսն է դե­ռեւս սա­տա­րում նրան:

* Ազա­տու­թիւն, ճնշում­նե­րի եւ բռնու­թիւն­նե­րի բա­ցա­կա­յու­թիւն կամ ցած մա­կար­դակ: Քա­ղա­քա­կան գոր­ծու­նէ­ու­թեան հա­մար աւե­լի ազատ մի­ջա­վայ­րը նուա­զեց­նում է ընդ­դի­մու­թեան կող­մից զանգ­ուած­նե­րի կտրուկ ամ­րապնդ­ման ու յե­ղա­փո­խու­թեան փոր­ձի հա­ւա­նա­կա­նու­թիւնը, քա­նի որ “ազ­դե­ցու­թիւնը ծնում է հա­մար­ժէք հա­կազ­դե­ցու­թիւն“ կա­նո­նի տրա­մա­բա­նու­թեամբ` այս պա­րա­գա­յում զանգ­ուած­նե­րի ծայ­րա­յեղ դժգո­հու­թեան հա­մար պա­րարտ հող չի ստեղծ­ւում: Այ­սինքն, մար­դիկ ազատ են ար­տա­յայտ­ուե­լու հրա­պա­րա­կա­յին հա­ւաք­նե­րի մի­ջո­ցով եւ ար­դիւն­քում այ­լընտ­րան­քա­յին ու ստուե­րա­յին ճա­նա­պարհ­ներ չեն փնտռում դրա հա­մար: Ի տար­բե­րու­թիւն Հ.Հ. նա­խա­գա­հա­կան գրե­թէ բո­լոր ընտ­րու­թիւն­նե­րի` ներ­կա­յումս աւե­լի ազատ մի­ջա­վայր է ստեղծ­ուած քա­ղա­քա­կան գոր­ծու­նէ­ու­թեան հա­մար, ին­չը իշ­խա­նու­թիւն­նե­րի հա­մար բարձ­րաց­նում է քա­ղա­քա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րի կան­խա­տե­սե­լիու­թիւնը: Ու­շագ­րաւ է նա­եւ, որ ներ­կայ իշ­խա­նու­թիւն­նե­րը, լի­նե­լով հա­մե­մա­տա­բար ճկուն եւ բաց քննա­դա­տու­թեան առ­ջեւ, փոր­ձա­ռու­թիւն ու­նեն ինչ-ինչ մի­ջոց­նե­րով դուրս մղել կու­տակ­ուած օդը: Այդ­պի­սի դէպ­քե­րի ակա­նա­տես եղանք որոշ քա­ղա­քաց­ի­ա­կան շար­ժում­նե­րի պա­րա­գա­յում, երբ տե­ղա­յին լա­րում­նե­րը հան­դարտ­ւում էին իշ­խա­նու­թիւն­նե­րի կա­տա­րած ըն­դա­ռաջ քայ­լե­րով: Այս­պի­սով, Սարգս­եա­նի այդ ճկու­նու­թիւնը եւ դաշ­տի աւե­լի բաց ու ազատ լի­նե­լու հան­գա­ման­քը թոյլ են տա­լու նրան նոյ­նիսկ փոքր ըն­դա­ռաջ քայ­լե­րով մեղ­մել շարժ­ման մաս­նա­կից­նե­րի դժգո­հու­թիւն­նե­րը:

ԶԱՐԳԱՑՈՒՄՆԵՐԻ

ՀԱՒԱՆԱԿԱՆ ԿԱՑՈՒԹԻՒՆՆԵՐ

Յե­տա­գայ զար­գա­ցում­նե­րի հա­մար հնա­րա­ւոր են հա­մար­ւում հե­տեւ­եալ հիմ­նա­կան կա­ցու­թիւն­նե­րը`

1.- Յե­ղաշր­ջում: Այս մէ­կը թէեւ ամե­նա­քիչ հա­ւա­նա­կանն է, սա­կայն պէտք չէ ան­տե­սել: Սա հնա­րա­ւոր է միայն կոշտ ու­ժի կի­րառ­ման դէպ­քում, քա­նի որ իշ­խա­նու­թիւն­նե­րը օրի­նա­կա­նու­թեան լուրջ ճգնա­ժամ չու­նեն եւ, հե­տե­ւա­բար, բա­ւա­կա­նին ամուր են իրենց դիր­քե­րում: Այս տար­բե­րա­կը գրե­թէ անհ­նար է հա­մար­ւում հե­տեւ­եալ պատ­ճառ­նե­րով`

Հ.Հ. գոր­ծող իշ­խա­նու­թիւնը ամ­բող­ջա­տի­րա­կան կամ ծա­ւա­լո­ղա­պաշտ չէ, եւ երկ­րում յա­րա­բե­րա­կա­նօ­րէն զրկուած ծայ­րա­յեղ դժգոհ խմբեր չկան, որոնք կա­րող են դառ­նալ յե­ղաշրջ­ման կո­րի­զը: Հ.Հ.-ում քա­ղա­քա­կան ազա­տու­թիւն­նե­րը ճգնա­ժա­մա­յին վի­ճա­կում չեն, հա­կա­ռա­կը` բա­ւա­կա­նին պա­րարտ հող է ապա­հով­ուած դրանց հա­մար: Այ­սինքն, “ազ­դե­ցու­թիւնը ծնում է հա­կազ­դե­ցու­թիւն“ կա­նո­նով` յե­ղաշրջ­ման հա­մար անհ­րա­ժեշտ հա­կազ­դե­ցու­թեան ազ­դե­ցու­թիւնը առ­կայ չէ:

Սարգս­եա­նը բռնու­թեան հակ­ուած չէ` ել­նե­լով ե՛ւ Մար­տի 1-ի դա­սե­րից, ե՛ւ իր հա­մե­մա­տա­բար ճկուն բնոյ­թից: Նրա հինգ տա­րի­նե­րի իշ­խա­նու­թիւնը ցոյց տուեց, որ նա աւե­լի շատ ձգտում է հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թեան կամ այլ հա­մե­մա­տա­բար փա­փուկ ոճե­րի, քան բռնու­թեան կամ առ­ճա­կատ­ման: Բա­ցի դրա­նից, Մար­տի 1-ի դա­սե­րը թոյլ չեն տա նրան գնա­լու բռնի ճա­նա­պար­հով:

Յով­հան­նէս­եա­նը եւս հակ­ուած չէ բռնի ու­ժի ե՛ւ իր բնոյ­թից, ե՛ւ յայ­տա­րա­րու­թիւն­նե­րից ել­նե­լով: Նա բազ­միցս շեշ­տադ­րել է, որ իրենք գնա­լու են միայն սահ­մա­նադ­րա­կան ճա­նա­պար­հով, որը, ինչ­պէս գի­տենք, բա­ցա­ռում է յե­ղաշր­ջու­մը: Ընդ որում` նա բա­ցա­յայ­տօ­րէն յայ­տա­րա­րել է, որ Մարտ 1-ը չի կա­րող կրկնուել, եւ թոյլ չի տա­լու ոչ մի կա­թիլ արիւն թափ­ուի:

2.- Ընդ­դի­մու­թեան ամ­րապն­դում եւ ար­տա­հերթ նա­խա­գա­հա­կան կամ խորհր­դա­րա­նա­կան ընտ­րու­թիւն­նե­րի կազ­մա­կեր­պում: Նոր ընտ­րու­թիւն­նե­րի կազ­մա­կեր­պու­մը աւե­լի հա­ւա­նա­կան է հա­մար­ւում, սա­կայն միայն այն պա­րա­գա­յում, եթէ ընդ­դի­մու­թեան բո­լոր ու­ժե­րը կեդ­րո­նա­նան այդ նպա­տա­կի շուրջ, որը, սա­կայն, անհ­րա­ժեշտ, բայց ոչ բա­ւա­րար պայ­ման է նոր ընտ­րու­թիւն­նե­րի հա­մար: Այս­տեղ պէտք է նշել, որ եթէ Լե­ւոն Տէր-Պետ­րոս­եա­նի մի­ա­ցու­մը հնա­րա­ւոր է, ապա Բար­գա­ւաճ Հա­յաս­տա­նի մի­ա­ցու­մը շարժ­մա­նը` գրե­թէ բա­ցառ­ւում է, որից, սա­կայն, կա­րող են դուրս գալ որոշ գոր­ծիչ­ներ` Յով­հան­նէս­եա­նի ճամ­բա­րին մի­ա­նա­լու նպա­տա­կով: Այն­ուա­մե­նայ­նիւ, հաշ­ուի առ­նե­լով Յով­հան­նէս­եա­նի շարժ­ման մաս­նա­կից­նե­րի ոչ ճգնա­ժա­մա­յին քա­նա­կը, ընտ­րու­թիւն­նե­րի թեք­նիք գետ­նի վրայ ոչ վատ կազ­մա­կերպ­ուած լի­նե­լը, Սարգս­եա­նի բարձր ար­տա­քին եւ ոչ ցածր ներ­քին օր­նա­կա­նու­թիւնը` այս տար­բե­րա­կը եւս քիչ հա­ւա­նա­կան է հա­մար­ւում, որի իրա­գործ­ման հա­մար լրա­ցու­ցիչ force majeur-ային գոր­ծօն­նե­րի ի յայտ գա­լը պար­տա­դիր է, որոնք ի վի­ճա­կի կը լի­նեն կտրուկ նուա­զեց­նել Սարգս­եա­նի ար­տա­քին կամ ներ­քին օրի­նա­կա­նու­թիւնը:

3.- Հա­մա­ձայ­նու­թեան ձեռք­բե­րում Յով­հան­նէս­եա­նի հետ եւ նրա ընդգր­կում “քո­ա­լից­իա“ում: Այս տար­բե­րա­կը քիչ չէ քննարկ­ուել յատ­կա­պէս նախ­քան Փետր­ուար 18-ը, սա­կայն այս­պի­սի բարձր ար­դիւնք­նե­րի պա­րա­գա­յում Յով­հան­նէս­եա­նը դժուար թէ կա­տա­րէ քա­ղա­քա­կան գոր­ծար­քի` “կո­ա­լից­իա“ում որե­ւէ դիրք (ամե­նայն հա­ւա­նա­կա­նու­թեամբ` Ար­տա­քին Գոր­ծոց նա­խա­րա­րի փոր­ձա­ռու­թիւն) զբա­ղեց­նե­լու հա­մար, քա­նի որ այդ ար­դիւնք­նե­րը բա­ցա­ռիկ հնա­րա­ւո­րու­թիւն են տա­լիս նրան գլխա­ւո­րե­լու ընդ­դի­մա­դիր դաշ­տը` դրա­նից բխող եր­կա­րա­ժամ­կէտ հե­ռան­կար­նե­րով (ար­տա­հերթ նա­խա­գա­հա­կան կամ խորհր­դա­րա­նա­կան ընտ­րու­թիւն­ներ, կամ նա­խա­սիր­ուած լի­նե­լու հնա­րա­ւո­րու­թիւն 2018-ի նա­խա­գա­հա­կան ընտ­րու­թիւն­նե­րի ժա­մա­նակ):

4.- Ցան­ցա­յին շարժ­ման ձե­ւա­ւո­րում` առանց յստակ մեծ ար­դիւնք­նե­րի: Այս տար­բե­րա­կը կա­րող է տե­ղի ու­նե­նալ թէ՛ ընդ­դի­մա­դիր դաշ­տի ամ­րապնդ­ման, թէ՛ ներ­կայ կի­սա­հա­մախմբ­ուած վի­ճա­կում: Այն են­թադ­րում է անընդ­հատ հան­րա­հա­ւաք­ներ, ցոյ­ցեր եւ քա­ղա­քաց­ի­ա­կան բո­ղո­քի այլ մի­ջո­ցա­ռում­ներ, որոնց մի­ջո­ցով մշտա­կան ճնշում է գոր­ծադր­ուե­լու իշ­խա­նու­թիւն­նե­րի վրայ` ստի­պե­լով գնալ բա­րե­փո­խում­նե­րի ճա­նա­պար­հով, իսկ Սարգս­եանն էլ, հա­ւա­տա­րիմ մնա­լով իր մար­տա­վա­րու­թեա­նը, եր­բեմն-եր­բեմն փոքր ըն­դա­ռաջ քայ­լե­րով դուրս է մղե­լու օդը: Սա Եղա­փո­խու­թիւն ճա­նա­պարհ է, եւ բա­րե­փո­խում­նե­րի ծա­ւալն ու որա­կը կախ­ուած են լի­նե­լու նա­եւ ցան­ցա­յին ընդ­դի­մու­թեան ճնշման ուժգ­նու­թիւ­նից: Այս իրա­վի­ճա­կում գրե­թէ բա­ցառ­ւում է Լե­ւոն Տէր-Պետ­րոս­եա­նի մի­ա­ցու­մը Յով­հան­նէս­եա­նի շարժ­մա­նը, քա­նի որ նա բնոյ­թով ցան­ցա­յին ու քա­ղա­քաց­ի­ա­կան պայ­քա­րի առաջ­նորդ չէ եւ որ­պէս ընդ­դի­մա­դիր պայ­քա­րի մի­ակ նպա­տակ` դի­տար­կում է իշ­խա­նա­փո­խու­թիւնը, եւ շարժ­մա­նը կը մի­ա­նայ միայն այն ճգնա­ժա­մա­յին պա­հին, երբ իշ­խա­նու­թեան ան­ցու­մը Յով­հան­նէս­եա­նին գրե­թէ կաս­կած չհա­րու­ցի: Այս տար­բե­րա­կը, շարժ­ման կի­սա­հա­մախմբ­ուած վի­ճա­կով, ներ­կայ հան­գա­մանք­նե­րում թւում է ամե­նա­հա­ւա­նա­կա­նը: Թէ այդ պայ­քա­րը ինչ չա­փի բա­րե­փո­խում­ներ է ի վի­ճա­կի լի­նե­լու պար­տադ­րել, ապա­գան ցոյց կու տայ, սա­կայն որ այդ­պի­սի պայ­քա­րը որոշ դէպ­քե­րում ձեռն­տու է լի­նե­լու նա­եւ իշ­խա­նու­թիւն­նե­րին, կար­ծես թէ մի­ան­շա­նակ է, քա­նի որ Յով­հան­նէս­եա­նի նման արեւմ­տա­մետ գործ­չին տրված 37 տո­կոս քուէն թոյլ է տա­լու Հ.Հ. իշ­խա­նու­թիւն­նե­րին աւե­լի հիմ­նա­ւոր­ուած կեր­պով խու­սա­փել Եւ­րաս­ի­ա­կան Միու­թիւ­նից: Բա­ցի դրա­նից, այդ կա­ցու­թեան Սարգս­եա­նը դառ­նում է էլ աւե­լի ցան­կա­լի նա­խա­գահ Մոսկ­ուա­յի հա­մար, քան, օրի­նակ, Քո­չար­եա­նի կամ Ծա­ռուկ­եա­նի հա­ւա­նա­կան կշռի վի­ճա­կին: Վեր­ջա­պէս, Յով­հան­նէս­եա­նը, որ­պէս ընդ­դի­մու­թեան ընդգծ­ուած առաջ­նորդ, աւե­լի ցան­կա­լի ընդ­դի­մա­խօս է իր հա­մա­գոր­ծակ­ցա­յին ու փա­փուկ դիր­քո­րո­շում­նե­րով, քան, օրի­նակ, Լե­ւոն Տէր-Պետ­րոս­եա­նը: