ԱՐ­ՑԱ­ԽԸ ՊԱ­ՏՈՒՈՅ ԲԵ­ՄԱ­ՀԱՐ­ԹԱ­ԿԻ ՎՐԱՅ…ՈՒԱ­ՇԻՆԿ­ԹԸ­ՆԻ ՄԷՋ

   ՀԱՅՐԵՆԻՔ

Խմբագրական

  Սպի­տակ Տան մօ­տա­կայքն ալ նշուե­ցաւ Ար­ցա­խի ազա­տագ­րա­կան շարժ­ման 25-ամ­եա­կը:

Ար­դա­րեւ, մայ­րա­քա­ղաք Ուա­շինկ­թը­նի Քոնկ­րէ­սի շէն­քէն ներս, մեծ շու­քով նշուե­ցաւ այս յա­տուկ հան­դի­սու­թիւնը, որուն ըն­թաց­քին Ար­ցա­խի երի­տա­սար­դա­կան հար­ցե­րու եւ մշա­կոյ­թի նա­խա­րար Նա­րի­նէ Աղա­պալ­եան մանր­մաս­նօ­րէն ներ­կա­յա­ցուց իրա­վի­ճա­կը, պար­զա­բա­նե­լով թէ ինչ­պի­սի՞ պայ­ման­նե­րու տակ, այդ յա­րա­տեւ պայ­քա­րի քա­ռորդ դարն ար­դէն իսկ թա­ւա­լած է:

Մշա­կոյ­թի նա­խա­րա­րը ժա­մա­նած էր` Քոնկ­րէ­սի “Քե­նըն“ շէն­քը, յա­ւել­եալ տե­ղե­կու­թիւն փո­խան­ցե­լու, տե­ղե­կաց­նե­լու հա­մար թէ Ար­ցախցի­ին բարձ­րա­ցու­ցած զէն­քը եր­բեք ծայ­րա­յե­ղու­թեան մա­կար­դա­կի չէ հա­սած: Ընդ­հա­կա­ռա­կը, այդ հե­տե­ւո­ղա­կան ճնշում­նե­րու ար­դիւնք, ազ­դան­շա­նը տրուե­ցաւ Ար­ցա­խա­հա­յու­թեան ինք­նա­պաշտ­պա­նու­թիւնը ամ­րապն­դող ազ­գա­յին¬ազա­տագ­րա­կան պայ­քա­րին: ՊԱՅ­ՔԱՐ մը, որ լա­ւա­պէս կազ­մա­կերպ­ուե­ցաւ եւ ցայ­սօր ալ կը շա­րու­նակ­ուի:

Փետր­ուար 1988-ին թափ առած Ար­ցախ­եան պա­հան­ջա­տի­րու­թիւնը, հա­կա­ռակ առա­ջին իսկ քայ­լե­րէն իրա­ւա­կան ուղի­ով յա­ռա­ջա­նա­լու իր  հաս­տա­տա­կա­մու­թեան, շա­րու­նակ հար­ուա­ծի եւ բռնի ճնշու­մի տակ առն­ուե­ցաւ ազե­րի ղե­կա­վա­րու­թեան կող­մէ: Նոյ­նիսկ ան­մեղ Ար­ցախցիի խա­ղաղ բո­ղո­քի հա­ւաք­նե­րուն‘ Ատր­պէյ­ճան շա­րու­նակ պա­տաս­խա­նեց ան­բա­ցատ­րե­լի վայ­րա­գու­թիւն­նե­րով: Մայր Հա­յաս­տա­նին վե­րամ­ի­ա­նա­լու Ար­ցախցիի պա­հանջ­նե­րուն` Ատր­պէյ­ճան պա­տաս­խա­նեց Սում­կա­յի­թի ջար­դը գոր­ծադ­րե­լով:

Առ այդ, տե­ղին էր նա­խա­րա­րին նշու­մը` Մի­աց­եալ Նա­հանգ­նե­րու նա­խա­գահ­նե­րէն Թո­մըս Ճե­ֆըր­սը­նի մէկ եզա­կի խօս­քին.- “Ամէն ինչ կրնայ փոխ­ուիլ, բա­ցի ժո­ղո­վուրդ­նե­րու բնա­կան իրա­ւունք­նե­րէն“: Եւ այդ­պէս ալ, յար­գե­լով բո­լոր մի­ջազ­գա­յին պայ­ման­նե­րը, Ար­ցախ­եան պա­հան­ջա­տի­րու­թիւնը հե­տե­ւո­ղա­կա­նօ­րէն պահ­պա­նեց իրա­ւուն­քի եւ օրէն­քի հու­նով յա­ռա­ջա­նա­լու իր ողջմ­տու­թիւնը:

Միւս կող­մէն, Պաք­ուի կող­մէ մտած­ուած ու գոր­ծադր­ուած հա­կա­հայ կո­տո­րած­ներն ու փոկ­րոմ­նե­րը ոչ միայն յա­ւել­եալ բոց մըն էին այլ նա­եւ խթան` յաչս Ար­ցա­խա­հա­յու­թեան պայ­քա­րու­նա­կու­թեան: Այս­պէս, հե­րո­սա­կան Ար­ցախ­ցին` Պա­պիկ, Մա­միկ…բո­լո­րը մի­աս­նա­բար` զէն ի ձե­ռին ինք­նա­պաշտ­պա­նու­թեան օր­հա­սա­կան կռիւ մղե­ցին ակն ընդ ական, սա­կայն եր­բեք չխախ­տե­լով օրէնք­նե­րուն եւ մի­ջազ­գա­յին իրա­ւուն­քին սահ­մա­նած շրջա­գի­ծին մէջ ընդգծ­ուած  ռազ­մա­վա­րու­թիւնն ու գոր­ծու­նէ­ու­թեան ոճը:

Մնաց­եա­լը Ար­ցա­խի ազա­տագր­ման պատ­մու­թեան ոս­կի էջերն են: Եւ քա­նի մը տա­րի ետք, Ար­ցա­խի հա­յու­թիւնը, ընտ­րե­լով ազա­տագ­րա­կան իր պայ­քա­րով` գե­րա­գոյն զո­հա­բե­րու­թեամբ նուաճ­ուած ազ­գա­յին ինք­նո­րոշ­ման իրա­ւուն­քը ամ­րագ­րե­լու իրա­ւա­կան ու­ղին, օտա­րերկր­եայ դի­տորդ­նե­րու ներ­կա­յու­թեան իրա­գոր­ծեց, ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան չա­փա­նիշ­նե­րով, ան­նա­խըն­թաց հան­րաք­ուէն եւ տի­րա­ցաւ իր ան­կա­խու­թեան: